Acute probleemstelling volgens ABCDE methodiek

Na de PAT ga je verder door de patient te onderzoeken en de problemen die er spelen zo objectief en breed mogelijk in kaart te brengen. Hiervoor gebruik je de ABCDE methodiek. Deze methodiek is zo opgezet dat je eerst in kaart brengt en evt. behandeld, wat het snelst lijdt tot de ernstigste schade.

Je kunt bv. wel iemands Circulatie (C) in kaart brengen en behandelen maar als er een probleem in de Airway (A) zit, bv. obstructie, dan zal deze behandeling geen nut hebben als je niet eerst de obstructie behandeld. 

 

In het kort geef ik hieronder weer welke gegevens je verzamelt per onderdeel. 

A: Airway: 

Je kijkt hierbij naar de huidskleur, is de ademweg vrij of geobstrueert en je luistert naar of de ademhaling hoorbaar/ niet hoorbaar is.  Bij een traumapatient zorg je bij de A ook dat het hoofd in neutrale positie wordt gebracht en gestabiliseerd, afhankelijk van het ongevalsmechanisme en/of de klachten van de patient aan nek en wervelkolom bepaal je naderhand of de patient geimmobiliseerd moet worden mbv een nekkraag en de plank.

B: Breathing: 

Je kijkt naar ademhalingsbewegingen, de diepte en de symmetrie van de ademhaling. Je bepaalt de ademhalingsfreq. en de saturatie. Je kijkt naar stuwing van de halsvenen, de stand van de trachea, of de patient hulpademhalingsspieren gebruikt, of er intrekkingen zijn. Je laat de patient diep doorzuchten en je ausculteert (evt. ook palperen en percuteren) de longen. Het ausculteren (palperen/percuteren) wordt ook vaak pas bij het top-tot-teen onderzoek gedaan als je snel door de ABC wil of als je in het begin geen reden hebt om aan te nemen dat er afwijkingen in de longen zijn. 

C: Circulation: 

Je controleert de polsfreq., regelmaat en vulling. Je sluit een 3 afl. ECG aan en kijkt naar het hartritme. Je meet de RR en bepaalt voor de perifere circulatie de huidskleur, de temp. van de huid en de capillaire refill.  Bij een traumapatient kijk je hierbij ook naar uitwendige bloedingen en stelp je deze eventueel. Je doet ook een snelle check van de buik en bekken op letsel. Afhankelijk van deze en voorgaande gegevens bepaal je of met spoed naar het ziekenhuis gaat (scoop en go) of dat je tijd hebt om ter plaatse verder te onderzoeken en te behandelen (stay en play). 

D: Disability: 

Hierbij benoem je de AVPU (Is de patient Alert, reageert hij op Verbale reactie, op een Pijnprikkel of reageert hij niet: Unresponsive)

Verder bepaal je de pupilreactie op grootte, gelijkheid en reactie op licht. Je benoemt de Glasgow Coma Scale (uitgebreider later in het aanvullend onderzoek) en bepaalt het bloedsuikergehalte. 

E: Exposure: 

Hierbij verwijder je evt. kleding om het lichaam te bekijken en je meet de temperatuur.

Dit alles doe je in principe pas uitgebreid later in je onderzoek bij het aanvullend onderzoek, maar globaal kun je wel al vlug een beeld hier van vormen.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bij deze benadering geldt wel ten alle tijden dat als je een probleem tegenkomt tijdens je onderzoek, bv. in de B, dat je dan hiervoor wel snel een behandeling start, bv. O2 therapie , en dan pas verder gaat met je onderzoek. Bij levensbedreigende problemen start je direct met levensreddende behandelingen en beslis je evt. om direct te vertrekken naar een ziekenhuis zonder alles in kaart te hebben gebracht. Dan laat je het bij een snelle check van de A,B en C. 

Bij het beoordelen van een zwangere patient moet je rekening houden met de fysiologische veranderingen die optreden tijdens de zwangerschap. Een belangrijk gegeven hierbij is dat het circulerend volume fors toeneemt en op het einde van de zwangerschap wel 50 % toegenomen kan zijn. Hierdoor kan ze lang compenseren zonder dat er tekenen van hypovoleamie zijn. In de bijlage wordt beschreven welke veranderingen er vooral optreden en wat de consequenties zijn voor de hulpverlening.

Wat betreft de casus van deze website wordt aangegeven dat je in de A geen problemen lijkt te hebben, wel zou je nog in de mond moeten kijken of er toch verwondingen zijn of afgebroken tanden die de ademweg nog zouden kunnen obstrueren. Gezien de aard van het ongeval ( provinciale weg dus waarschijnlijk een snelheid van 80 km per uur, krachten op het lichaam door rondtollen auto en raken van verschillende objecten waarschijnlijk aan verschillende zijden van de auto) is het geindiceerd om de CWK te immobiliseren met nekkraag en haar op de plank naar de EHBO te brengen ondanks dat mevr. geen pijn heeft in de wervelkolom.

In de B ademt mevr. iets sneller dan normaal, dit kan een uiting zijn van spanning en secundaire hyperventilatie, maar kan ook het begin zijn van compensatie van een shock. De saturatie lijkt voldoende met 96% maar gezien het dicht bij de grenswaarde van 95% voor een zwangere vrouw is zou ik ervoor kiezen haar wat extra O2 te geven. De pijn rechts op de thorax zou verklaarbaar kunnen zijn door gordelletsel. Normaal zou dit eerder op de linker thoraxhelft zijn maar doordat bij een zwangere vrouw het borstgedeelte van de gordel door de buik omhoog wordt geschoven komt de impact van de gordel vooral op het rechter gedeelte van de thorax terecht. Bij het top-tot-teen onderzoek moet je hier verder aandacht aan besteden.

In de C heb je een licht verhoogde pols, dit kan ook komen door de spanning maar net als bij de ademfreq. ook een eerste teken van shock zijn. Je probeert haar zo snel mogelijk aan te sluiten op de monitor zodat je continu de hartslag maar ook de RR in de gaten houdt via snelle intervalmeting. Hierdoor volg je de trend en heb je direct in de gaten als er veranderingen optreden tgv letsel of andere oorzaken. Verder zorg je ervoor dat je een venflon prikt met groot lumen en dat je een infuus aanlegt zodat je snel kunt gaan vullen bij verslechtering van de situatie.

In de D kijk je gezien de impact altijd goed naar de neurologische toestand mede omdat het hoofd een object heeft geraakt. Ook mbt het geagiteerd reageren van mevr. moet je neurologisch letsel altijd serieus nemen. Verder is het van belang om een glucose te bepalen.

Als je al deze gegevens bij elkaar legt en je er vanuit moet gaan dat je alleen de vrouw kunt beoordelen en niet het kind zou het geindiceerd zijn om te kiezen voor een scoop en run scenario en de vrouw zo snel als mogelijk te presenteren in het ziekenhuis. Allen daar kunnen ze met uitgebreid onderzoek de toestand van de vrouw en het kind goed in kaart brengen en evt. starten met een adequate behandeling.